De opmars van de Aziatische hoornaar in onze contreien beroert veel mensen. Aziatische hoornaars hebben het gemunt op onze bijen en andere insecten waardoor ze een gevaar betekenen voor onze biodiversiteit. In 2023 stapte het Lokaal Bestuur Torhout mee in het raamcontract van de provincie West-Vlaanderen. Inwoners kunnen nesten melden via het Vlaams meldpunt Vespawatch. Eerst wordt geëvalueerd of het effectief gaat om een nest van de Aziatische hoornaar. Is dat het geval? Dan wordt een erkende verdelger ingeschakeld.
Schepen van Leefmilieu Elsie Desmet licht toe: "We geloven sterk in een gecoördineerde regionale aanpak. Door samenwerking, dataverzameling en kennisdeling vergroten we onze impact. We zien dit jaar een sterke stijging van het aantal verdelgingen en voelen dat financieel. Naast de verdelgingskosten kochten we beschermende pakken aan voor onze lokale verdelgers en vulden we de bestaande voorraad lentevallen van de provincie aan op eigen kosten."
50 verdelgde nesten = 25.000 koninginnen minder
In 2024 sloten we het jaar af met 21 verdelgingen op ons grondgebied, duidelijk minder dan in 2023. Vermoedelijk heeft het natte voorjaar van 2024 hiermee te maken. Het droge jaar 2025 zorgde dan weer voor goeie omstandigheden voor de Aziatische hoornaar. Door het hoge aantal meldingen riep de aannemer extra hulp in van lokale verdelgers. Gevaarlijke locaties kregen voorrang. Moedige vrijwilligers gingen zelf op pad om nesten op te sporen via specifieke technieken en methoden die ze aanleerden tijdens gratis sessies van de provincie. Ieder nest telt zo'n 300 tot 500 nieuwe koninginnen. Met ieder verwijderd nest anticiperen we op de komst van heel wat nieuwe. In totaal zijn er 53 vallen van de provincie en het lokaal bestuur in omloop.
Nieuwe campagne voorjaar 2026
Na 10 november stopt het seizoen en worden er geen nesten meer verdelgd. De uitgevlogen koninginnen overwinteren dan alleen voor ze in het voorjaar een nieuwe kolonie opstarten. Tijdens infosessies gaf het lokaal bestuur de voorbije jaren uitleg over de levenscyclus van deze insecten en demonstreerde een Vespawatcher hoe je de vallen correct gebruikt. De vallen zijn zo ontworpen om bijvangst van andere vliegende insecten te vermijden. In het voorjaar van 2026 plannen we opnieuw een infosessie De beschikbare vallen worden dan verdeeld onder de aanwezigen, met prioriteit voor imkers en locaties waar het voorbije seizoen nesten werden gesignaleerd. We streven naar een evenwichtige geografische spreiding over het grondgebied. Wil je deelnemen? Volg de kanalen van het lokaal bestuur of schrijf je in op de nieuwsbrief.
Schepen van Leefmilieu Elsie Desmet vervolgt: "Iedereen die wil helpen kan een lenteval meenemen naar huis om zelf koninginnen te vangen. In ruil vragen we om gegevens bij te houden in een digitaal logboek. Op het einde van het seizoen evalueert de provincie deze data."
Onderscheid tussen een nest en een individueel beestje
Over het onderwerp van de Aziatische hoornaar bestaan nogal wat onduidelijkheden. Vespawatch maakt een onderscheid tussen de melding van een nest en een individueel beestje. In het laatste geval worden deze gegevens gebruikt voor onderzoek. Met de melding van een nest kan Vespawatch aan de slag voor de verdelging.
Wat als ik nu een nest of een Aziatische hoornaar spot?
Nu de bladeren van de bomen vallen, worden de nesten van Aziatische hoornaars zichtbaar. De meeste nesten zijn ondertussen leeg en zullen nooit meer bewoond worden door hoornaars. Het heeft geen zin meer om deze nog te melden. Het is wel mogelijk dat je een uitgevlogen koningin spot, die op zoek is naar een plek om te overwinteren.
Evaluatie en toekomstplannen
De jaarlijkse campagne bestaat uit twee fasen: koninginnen vangen in het voorjaar, en actieve nesten opsporen en verdelgen tussen juni en november. De verdere verspreiding van deze exoot is echter niet meer volledig te stoppen. In december maakt de provincie een stand van zaken op en volgt een regionale evaluatie met de West-Vlaamse steden en gemeenten. Ook Torhout neemt hieraan deel. Het lokaal bestuur werkt op drie vlakken: koninginnen vangen met lentevallen in het voorjaar, het opsporen en mee verdelgen via Vespawatch én het stimuleren van de eigen biodiversiteit ter bescherming van onze honingbij en andere bestuivers met acties als de bijenburcht, promotie van geveltuintjes, de premie voor ontharden en vergroenen, het Kruisbestuiversplan en recent nog 'Jouw Tuin Zoemt' en 'Bij Zoekt Tuin', al dan niet uitgewerkt in samenwerking met partners zoals het Regionaal Landschap Houtland en Polders.
Schepen Elsie Desmet: "Ik kan nu al in primeur melden dat we begin 2026 opnieuw de zeer populaire uitdeelactie van bomen en struiken lanceren die ook de tuinen van Torhout doen zoemen. Meer informatie kun je lezen in de eerste Sparrensprokkels van 2026."
Via https://waarnemingen.be/events/vespawatch kan je een kaart bekijken met de status van de nesten.